Με οκτώ σημάδια μπορεί κανείς να γνωρίσει αν αγαπάει το Θεό όπως πρέπει:
α) αν Τον αγαπάει αβίαστα και φυσικά∙
β) αν τηρεί τις εντολές Του∙
γ) αν Τον αγαπάει μ’ όλη του την καρδιά, περισσότερο από κάθε άλλο πρόσωπο ή πράγμα∙
δ) αν φέρνει συχνά στο νού του το όνομα του Θεού γιατί , όπως λέει ο Θεολόγος Γρηγόριος, «φιλούσιν οι σφόδρα περί τι ερωτικώς έχοντες ηδέως συνείναι και τοις ονόμασι» (λόγος ει το Βάπτισμα).
ε) αν χύνει δάκρυα και στη θύμηση μόνο του ονόματος του Θεού, γιατί , όπως λέει ο άγιος Ισαάκ, «έθος έχει η αγάπη εκ της μνήμης των αγαπητών εξάπτειν δάκρυα» (λόγ. πε΄).
στ) αν ,την ώρα της πρσευχής, ο νούς του αφήνει αβίαστα όλα τα πράγματα του κόσμου , προσηλώνεται μόνο στη μνήμη και στην αγάπη του Θεού και αισθάνεται μιάν απαράμιλλη γλυκύτητα και ανάπαυση , όπως λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς∙ «όταν τον νούν προς Θεόν ανατείνας υπ’ ουδενός ανθέλκει των κάτω, αλλά πάντων επιλανθανόμενος αβιάστως χωρίς διαλογισμών χαίρων εντρυφάς τη του Θεού μνήμη και ταίς πρός Αυτόν ευχαίς, τότε γνώθι της προς Θεόν αγάπης καθαρώς αψάμενος, και κατά τοσούτον ταύτης μετέχων, καθ’ όσον ο της τοιαύτης προς Θεόν εντεύξεως, μάλλον δε ενώσεως, παρατείνεται καιρός» (ομιλ. Είς τον ευαγγ. Ιωάννην)∙
ζ) αν χαίρεσαι όταν υποφέρεις για το Θεό και για τις εντολές Του, όπως ο απόστολος, που έλεγε για τον εαυτό του «χαίρω εν τοις παθήμασι μου» (Κολ. 1:24), και για μας, «υμίν εχαρίσθη το υπέρ Χριστού, ου μόνον το είς αυτόν πιστεύειν , αλλά και το υπέρ αυτού πάσχειν» (Φιλπ. 1:29).
η) αν δεν νικιέται η αγάπη του στον Θεό από κανένα αντίθετο πράγμα, σύμφωνα με το αποστολικό∙ «ένεκα σου θανατούμεθα όλην την ημέραν∙ αλλ’ εν τούτοις πάσιν υπερνικώμεν διά του αγαπήσαντος ημάς∙ πέπεισμαι γαρ ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχαί οόυτε δυνάμεις ούτε ενεστώτα ούτε μέλλοντα ούτε ύψωμα ούτε βάθος ούτε τις κτίσις ετέρα δυνήσεται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Θεού της εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών» (Ρωμ. 8: 36-39).
Τώρα εξέτασε τον εαυτό σου, αν έχει αυτά τα σημάδια της αγάπης στον Θεό. Στοχάσου, αγαπάς το Θεό, όπως αγαπούν τα νήπια του γονείς τους; Αγαπάς το Θεό. Όπως αγαπάει κανείς τον ευεργέτη του; Αγαπάς το Θεό, όπως αγαπάει ο φίλος τον φίλο του; Αγαπάς το Θεό , όπως κάθε ζώο αγαπάει τη ζωή; Η θέληση και η διάθεση της καρδιάς σου κλίνει προς την αγάπη του Θεού αυθόρμητα, αβίαστα και σταθερά, όπως η πυξίδα κλίνει πάντα προς το βόρειο πόλο; Φοβάμαι , πως όλα τα μάταια πράγματα του κόσμου- ηδονές και δόξα και χρήματα- τα αγαπάς αυθόρμητα και αβίαστα. Το Θεό, όμως, μόλις του Τον αγαπάς, πιέζοντας πολύ την καρδιά σου.
Τόσο πολύτιμος λοιπόν είναι ο καιρός της παρούσης ζωής, που κι αν μαζεύονταν όλοι οι ρήτορες του κόσμου, δεν θα μπορούσαν να παρατηρήσουν ικανοποιητικά την αξία του. Επειδή ο καιρός που μας δίνει ο Θεός για να κερδίσουμε τον παράδεισο αξίζει τόσο , όσο και ο ίδιος ο παράδεισος. Τώρα καταλαβαίνεις την αξία του χρόνου που έχεις για να μετανοήσεις. Γιατί θα έρθει ξαφνικά ο θάνατος, και τότε θα ζητάς μια στιγμή για μετάνοια, και δεν θα την έχεις.
Αγάπη στον πλησίον έχεις, αν προσεύχεσαι με πόνο καρδιάς για κάθε άνθρωπο εξίσου- και για τον φίλο και για τον εχθρό σου, και για τον γνωστό και για τον άγνωστο σου. Αυτό αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «Όταν δε πάλιν εν κατανύξει και οδύνη γλυκερά καρδίας επίσης υπέρ σεαυτού τε και παντός ανθρώπου προσεύχη προς Κύριον, γνωστού και αγνώστου, εχθρού και φίλου , λυπήσαντος και μη λυπήσαντος, τότε γνώθι τον πλησίον εκ ψυχής αγαπήσας. Αλλ’ αι διαθέσεις αυταί ου προσγίνονται, εάν μη τα φανερά της αγάπης έργα σχής» (ομιλ. εις τον ευαγγ. Ιωάννη).
Ποια είναι όμως « τα φανερά της αγάπης έργα», που πρέπει να προηγηθούν; Ενδεικτικά σημειώνουμε ορισμένα:
Να μην κατακρίνεις τον άλλον όχι μόνο με τα λόγια, μα ούτε και με το λογισμό.
Να μην τον φθονείς, όταν επαινείται ή προκόβει στις δουλειές του.
Να μην τον μισείς, έστω κι αν σ’ έβλαψε.
Να μην του μιλάς με περιφρόνηση ή οργή ή ειρωνεία ή αυθάδεια ή υπεροψία
Να μην του δίνεις κακές συμβουλές για να τον βλάψεις.
Να μην φανερώνεις τα ελαττώματα ή τα αμαρτήματα ή τα μυστικά του.
Να μην παρεξηγείς τις πράξεις του , θεωρώντας σαν υποκρισία την ταπείνωση του, θεατρινισμό την ευλάβεια του, ηλιθιότητα την απλότητα του κ.ο.κ.
Να μην επιμένεις υπερήφανα στην γνώμη σου, όταν είναι αντίθετη με τη γνώμη του άλλου.
Να μην σπέρνεις διχόνοιες.
Να μην κάνεις τίποτε από εκδίκηση.
Να ζητάς εύκολα συγγνώμη , είτε είναι δικό σου το φταίξιμο είτε είναι του άλλου.
Να κάνεις πάντα ό, τι αναπαύει και ευχαριστεί όχι εσένα, αλλά τον άλλον, αν βέβαια αυτό δεν είναι αντίθετο στο νόμο του Θεού.
Να μην κατασκοπεύεις και να μην κουτσομπολεύεις τις πράξεις του άλλου.
Να μην δίνεις κακό παράδειγμα μέσα ή έξω από το σπίτι σου.
Να συμβουλεύεις τον άλλο με αγάπη , όταν κάνει σφάλματα.
Να τον υπερασπίζεσαι , όταν κατηγορείται.
Να πονάς μαζί του, όταν πονάει , και να χαίρεσαι όταν χαίρεται.
Να τον βοηθάς , όταν έχει ανάγκη.
Τέλος,ν’ αγαπάς τον πλησίον σου όχι μόνο σαν τον εαυτό σου , μα και περισσότερο απ’ αυτόν. Γιατί το να αγαπούμε τον πλησίον μόνο σαν τον εαυτό μας, ήταν εντολή και του παλαιού νόμου (Λευϊτ. 19:1Ο Κύριος όμως μας έδωσε νέα εντολή : «Εντολήν καινήν διδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμάς ίνα και υμείς αγαπάτε αλλήλους» (Ιω.13:34). Και επειδή ο Χριστός μας αγάπησε περισσότερο από τον εαυτό Του, πεθαίνοντας για χάρη μας, γι’ αυτό οφείλουμε κι εμείς ν’ αγαπάμε τον πλησίον μας με τον ίδιο τρόπο.
Τώρα αγαπητέ, εξέτασε αν έχεις πάνω σου τα σημάδια της αληθινής αγάπης. Αλλά νομίζω πως δεν τα έχεις. Και αντί ν’ αγαπάς τον αδελφό σου , τον μισείς, τον δαγκώνεις και τον τρως, όπως είναι γραμμένο: «Αλλήλους δάκνετε και κατεσθίετε»
(Γαλ.5:15). Και αντί να παρακαλείς τον Θεό να τον συγχωρέσει για όποιο κακό σου έκανε, προσεύχεσαι να τον τιμωρήσει. Και μοιάζεις έτσι στον σκύλο , που , σαν άλογο ζώο, δεν ορμάει πάνω σ’ εκείνον που έριξε την πέτρα, αλλά τρέχει και δαγκώνει την ίδια την πέτρα. Έτσι κι εσύ , δεν πολεμάς το διάβολο, που κίνησε τον αδελφό σου και τον έριξε σαν πέτρα εναντίων σου, αλλά πολεμάς και κατατρέχεις τον ίδιο τον αδελφό σου.
Εσύ όχι μόνο δεν αγαπάς τον πλησίον σου περισσότερο από τον εαυτό σου , αλλά ούτε και σαν τον εαυτό σου. Γιατί έχεις, και τρως και πίνεις και ντύνεσαι και αναπαύεσαι , ενώ ο αδελφός σου πεινάει , διψάει , δοκιμάζει κάθε λογής στενοχώρια και κακοπάθεια, κι εσύ τον παραβλέπεις. «Ος μεν πεινά, ός δεν μεθύει», όπως λέει ο απόστολος (Α΄Κορ.11:21). Αυτό όμως δεν είναι γνώρισμα χριστιανικής αγάπης.
Να ντραπείς λοιπόν και να μετανοήσεις, που μέχρι τώρα δεν αγάπησες αληθινά ούτε το Θεό ούτε τον πλησίον . αποφάσισε ν’ αγωνιστείς από δω και πέρα μ’ όλη σου τη δύναμη, για ν’ αποκτήσεις την τέλεια αγάπη . παρακάλεσε, τέλος τον ,Κύριο να σε δυναμώσει σ’αυτό τον αγώνα με τη χάρη Του, ανακαινίζοντας τη φυσική δύναμη της αγάπης, που έσπειρε μέσα σου.
_________________«...ΓΝΩΣΕΣΘΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑΝ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕΙ ΥΜΑΣ.»
(Κατά Ιωάννην Η΄-32)
α) αν Τον αγαπάει αβίαστα και φυσικά∙
β) αν τηρεί τις εντολές Του∙
γ) αν Τον αγαπάει μ’ όλη του την καρδιά, περισσότερο από κάθε άλλο πρόσωπο ή πράγμα∙
δ) αν φέρνει συχνά στο νού του το όνομα του Θεού γιατί , όπως λέει ο Θεολόγος Γρηγόριος, «φιλούσιν οι σφόδρα περί τι ερωτικώς έχοντες ηδέως συνείναι και τοις ονόμασι» (λόγος ει το Βάπτισμα).
ε) αν χύνει δάκρυα και στη θύμηση μόνο του ονόματος του Θεού, γιατί , όπως λέει ο άγιος Ισαάκ, «έθος έχει η αγάπη εκ της μνήμης των αγαπητών εξάπτειν δάκρυα» (λόγ. πε΄).
στ) αν ,την ώρα της πρσευχής, ο νούς του αφήνει αβίαστα όλα τα πράγματα του κόσμου , προσηλώνεται μόνο στη μνήμη και στην αγάπη του Θεού και αισθάνεται μιάν απαράμιλλη γλυκύτητα και ανάπαυση , όπως λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς∙ «όταν τον νούν προς Θεόν ανατείνας υπ’ ουδενός ανθέλκει των κάτω, αλλά πάντων επιλανθανόμενος αβιάστως χωρίς διαλογισμών χαίρων εντρυφάς τη του Θεού μνήμη και ταίς πρός Αυτόν ευχαίς, τότε γνώθι της προς Θεόν αγάπης καθαρώς αψάμενος, και κατά τοσούτον ταύτης μετέχων, καθ’ όσον ο της τοιαύτης προς Θεόν εντεύξεως, μάλλον δε ενώσεως, παρατείνεται καιρός» (ομιλ. Είς τον ευαγγ. Ιωάννην)∙
ζ) αν χαίρεσαι όταν υποφέρεις για το Θεό και για τις εντολές Του, όπως ο απόστολος, που έλεγε για τον εαυτό του «χαίρω εν τοις παθήμασι μου» (Κολ. 1:24), και για μας, «υμίν εχαρίσθη το υπέρ Χριστού, ου μόνον το είς αυτόν πιστεύειν , αλλά και το υπέρ αυτού πάσχειν» (Φιλπ. 1:29).
η) αν δεν νικιέται η αγάπη του στον Θεό από κανένα αντίθετο πράγμα, σύμφωνα με το αποστολικό∙ «ένεκα σου θανατούμεθα όλην την ημέραν∙ αλλ’ εν τούτοις πάσιν υπερνικώμεν διά του αγαπήσαντος ημάς∙ πέπεισμαι γαρ ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχαί οόυτε δυνάμεις ούτε ενεστώτα ούτε μέλλοντα ούτε ύψωμα ούτε βάθος ούτε τις κτίσις ετέρα δυνήσεται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Θεού της εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών» (Ρωμ. 8: 36-39).
Τώρα εξέτασε τον εαυτό σου, αν έχει αυτά τα σημάδια της αγάπης στον Θεό. Στοχάσου, αγαπάς το Θεό, όπως αγαπούν τα νήπια του γονείς τους; Αγαπάς το Θεό. Όπως αγαπάει κανείς τον ευεργέτη του; Αγαπάς το Θεό, όπως αγαπάει ο φίλος τον φίλο του; Αγαπάς το Θεό , όπως κάθε ζώο αγαπάει τη ζωή; Η θέληση και η διάθεση της καρδιάς σου κλίνει προς την αγάπη του Θεού αυθόρμητα, αβίαστα και σταθερά, όπως η πυξίδα κλίνει πάντα προς το βόρειο πόλο; Φοβάμαι , πως όλα τα μάταια πράγματα του κόσμου- ηδονές και δόξα και χρήματα- τα αγαπάς αυθόρμητα και αβίαστα. Το Θεό, όμως, μόλις του Τον αγαπάς, πιέζοντας πολύ την καρδιά σου.
Τόσο πολύτιμος λοιπόν είναι ο καιρός της παρούσης ζωής, που κι αν μαζεύονταν όλοι οι ρήτορες του κόσμου, δεν θα μπορούσαν να παρατηρήσουν ικανοποιητικά την αξία του. Επειδή ο καιρός που μας δίνει ο Θεός για να κερδίσουμε τον παράδεισο αξίζει τόσο , όσο και ο ίδιος ο παράδεισος. Τώρα καταλαβαίνεις την αξία του χρόνου που έχεις για να μετανοήσεις. Γιατί θα έρθει ξαφνικά ο θάνατος, και τότε θα ζητάς μια στιγμή για μετάνοια, και δεν θα την έχεις.
Αγάπη στον πλησίον έχεις, αν προσεύχεσαι με πόνο καρδιάς για κάθε άνθρωπο εξίσου- και για τον φίλο και για τον εχθρό σου, και για τον γνωστό και για τον άγνωστο σου. Αυτό αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «Όταν δε πάλιν εν κατανύξει και οδύνη γλυκερά καρδίας επίσης υπέρ σεαυτού τε και παντός ανθρώπου προσεύχη προς Κύριον, γνωστού και αγνώστου, εχθρού και φίλου , λυπήσαντος και μη λυπήσαντος, τότε γνώθι τον πλησίον εκ ψυχής αγαπήσας. Αλλ’ αι διαθέσεις αυταί ου προσγίνονται, εάν μη τα φανερά της αγάπης έργα σχής» (ομιλ. εις τον ευαγγ. Ιωάννη).
Ποια είναι όμως « τα φανερά της αγάπης έργα», που πρέπει να προηγηθούν; Ενδεικτικά σημειώνουμε ορισμένα:
Να μην κατακρίνεις τον άλλον όχι μόνο με τα λόγια, μα ούτε και με το λογισμό.
Να μην τον φθονείς, όταν επαινείται ή προκόβει στις δουλειές του.
Να μην τον μισείς, έστω κι αν σ’ έβλαψε.
Να μην του μιλάς με περιφρόνηση ή οργή ή ειρωνεία ή αυθάδεια ή υπεροψία
Να μην του δίνεις κακές συμβουλές για να τον βλάψεις.
Να μην φανερώνεις τα ελαττώματα ή τα αμαρτήματα ή τα μυστικά του.
Να μην παρεξηγείς τις πράξεις του , θεωρώντας σαν υποκρισία την ταπείνωση του, θεατρινισμό την ευλάβεια του, ηλιθιότητα την απλότητα του κ.ο.κ.
Να μην επιμένεις υπερήφανα στην γνώμη σου, όταν είναι αντίθετη με τη γνώμη του άλλου.
Να μην σπέρνεις διχόνοιες.
Να μην κάνεις τίποτε από εκδίκηση.
Να ζητάς εύκολα συγγνώμη , είτε είναι δικό σου το φταίξιμο είτε είναι του άλλου.
Να κάνεις πάντα ό, τι αναπαύει και ευχαριστεί όχι εσένα, αλλά τον άλλον, αν βέβαια αυτό δεν είναι αντίθετο στο νόμο του Θεού.
Να μην κατασκοπεύεις και να μην κουτσομπολεύεις τις πράξεις του άλλου.
Να μην δίνεις κακό παράδειγμα μέσα ή έξω από το σπίτι σου.
Να συμβουλεύεις τον άλλο με αγάπη , όταν κάνει σφάλματα.
Να τον υπερασπίζεσαι , όταν κατηγορείται.
Να πονάς μαζί του, όταν πονάει , και να χαίρεσαι όταν χαίρεται.
Να τον βοηθάς , όταν έχει ανάγκη.
Τέλος,ν’ αγαπάς τον πλησίον σου όχι μόνο σαν τον εαυτό σου , μα και περισσότερο απ’ αυτόν. Γιατί το να αγαπούμε τον πλησίον μόνο σαν τον εαυτό μας, ήταν εντολή και του παλαιού νόμου (Λευϊτ. 19:1Ο Κύριος όμως μας έδωσε νέα εντολή : «Εντολήν καινήν διδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμάς ίνα και υμείς αγαπάτε αλλήλους» (Ιω.13:34). Και επειδή ο Χριστός μας αγάπησε περισσότερο από τον εαυτό Του, πεθαίνοντας για χάρη μας, γι’ αυτό οφείλουμε κι εμείς ν’ αγαπάμε τον πλησίον μας με τον ίδιο τρόπο.
Τώρα αγαπητέ, εξέτασε αν έχεις πάνω σου τα σημάδια της αληθινής αγάπης. Αλλά νομίζω πως δεν τα έχεις. Και αντί ν’ αγαπάς τον αδελφό σου , τον μισείς, τον δαγκώνεις και τον τρως, όπως είναι γραμμένο: «Αλλήλους δάκνετε και κατεσθίετε»
(Γαλ.5:15). Και αντί να παρακαλείς τον Θεό να τον συγχωρέσει για όποιο κακό σου έκανε, προσεύχεσαι να τον τιμωρήσει. Και μοιάζεις έτσι στον σκύλο , που , σαν άλογο ζώο, δεν ορμάει πάνω σ’ εκείνον που έριξε την πέτρα, αλλά τρέχει και δαγκώνει την ίδια την πέτρα. Έτσι κι εσύ , δεν πολεμάς το διάβολο, που κίνησε τον αδελφό σου και τον έριξε σαν πέτρα εναντίων σου, αλλά πολεμάς και κατατρέχεις τον ίδιο τον αδελφό σου.
Εσύ όχι μόνο δεν αγαπάς τον πλησίον σου περισσότερο από τον εαυτό σου , αλλά ούτε και σαν τον εαυτό σου. Γιατί έχεις, και τρως και πίνεις και ντύνεσαι και αναπαύεσαι , ενώ ο αδελφός σου πεινάει , διψάει , δοκιμάζει κάθε λογής στενοχώρια και κακοπάθεια, κι εσύ τον παραβλέπεις. «Ος μεν πεινά, ός δεν μεθύει», όπως λέει ο απόστολος (Α΄Κορ.11:21). Αυτό όμως δεν είναι γνώρισμα χριστιανικής αγάπης.
Να ντραπείς λοιπόν και να μετανοήσεις, που μέχρι τώρα δεν αγάπησες αληθινά ούτε το Θεό ούτε τον πλησίον . αποφάσισε ν’ αγωνιστείς από δω και πέρα μ’ όλη σου τη δύναμη, για ν’ αποκτήσεις την τέλεια αγάπη . παρακάλεσε, τέλος τον ,Κύριο να σε δυναμώσει σ’αυτό τον αγώνα με τη χάρη Του, ανακαινίζοντας τη φυσική δύναμη της αγάπης, που έσπειρε μέσα σου.
_________________«...ΓΝΩΣΕΣΘΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑΝ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕΙ ΥΜΑΣ.»
(Κατά Ιωάννην Η΄-32)
